Bài 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN

I. Sự nở dài1

– Sự tăng độ dài của vật rắn khi nhiệt độ tăng gọi là sự nở dài vì nhiệt.

– Độ nở dài $\Delta l$ của vật rắn (hình trụ đồng chất) tỉ lệ với độ tăng nhiệt độ $\Delta t$ và độ dài ban đầu l_o của vật đó.

$\Delta l=l-l_{0}$ $=\alpha l_{0}\Delta t$

Với $\alpha$ là hệ số nở dài của vật rắn, có đơn vị là K^-1.

Giá trị của $\alpha$ phụ thuộc vào chất liệu của vật rắn.

II. Sự nở khối

– Sự tăng thể tích của vật rắn khi nhiệt độ tăng gọi là sự nở khối.

– Độ nở khối của vật rắn đồng chất đẳng hướng được xác định theo công thức :

$\Delta V=V-V_{0}$ $=\beta V_{0}\Delta t$

Với $\beta$ là hệ số nở khối, $\beta \approx 3\alpha$ và cũng có đơn vị là K^-1.

III. Ứng dụng

– Chế tạo các băng kép dùng làm rơle đóng ngắt điện tự động, lợi dụng sự nở vì nhiệt để lồng ghép đai sắt vào các bánh xe …

– Phải tính toán để khắc phục tác dụng có hại của sự nở vì nhiệt. Ví dụ: giữa hai đầu các thanh ray của đường sắt phải có khe hở, các ống kim loại dẫn khí hay nước phải có đoạn uốn cong…

Bài 36: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN